Özellikle son zamanlardaki Koronavirüs salgını nedeniyle birçok çalışan işvereninden ücretsiz izne ayrıldı. Bu durumda çalışanlar ücretsiz izin süresince başka bir yerde çalışıp çalışamayacaklarını merak etmektedirler. Bu merakın cevabı yazımızdadır. Ücretsiz İzinde Olan İşçi Başka Bir Yerde Çalışabilir Mi?
İşçi izin hakları nelerdir?
İş Kanunu kapsamında ücretsiz izne ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak işçi ile işveren arasındaki yazılı iş sözleşmesi çerçevesinde ücretsiz izne ilişkin hükümler bulunabilmektedir. Bu durumda iş sözleşmesi çerçevesinde çalışanların ücretsiz izin kullanmalarına ilişkin düzenlemeler varsa, işçi ve işveren bu hususlara uymak zorundadır. Öte yandan işçinin talebi değilse ve işveren işçiye ücretsiz izin vermek isterse işçinin rızasının alınması gerekir. Çalışan ücretsiz izne ayrılmak zorunda kalırsa kıdem tazminatı veya fesih gerekebilir.
Ücretsiz izin için, normal olarak seyahat izni ve doğum izinleri için başvurulur. İş yerinden izin alacak olanlar için yıllık ücretli izin başvurusunda bulunulması ve bunu ispat etmeleri halinde işveren, gidiş-dönüş süresi için dört güne kadar ücretsiz izin verebilir. . Çalışanlar doğumdan 8 hafta önce ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta ücretsiz izne ayrılabilmektedir. Hamileler ve yeni doğum yapmış kadınlar için altı aya kadar isteğe bağlı izin vardır.
Bu durumlar dışında mevcut mevzuatta ücretsiz izinle ilgili bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak salgın koşulları altında farklı durumlar ortaya çıktı.
Ücretsiz İzne Çıkarılması Halinde Başka İşyerinde Çalışmak Mümkün mü?
İşverenin tek taraflı kararı ile işçi ücretsiz izne çıkarılırsa, işçi başka bir işyerinde çalışma ve iş sözleşmesini feshetme ve kıdem tazminatına başvurma hakkına sahiptir. İşçi kendi istek ve talebiyle ücretsiz izne çıkmak isterse, bu durumda ücretsiz izin süresince başka bir işte çalışacağını işverene beyan etmemişse, ücretsiz izin süresince çalışamaz. Eğer böyle bir durum yaşanırsa, başka bir işte çalıştığı tespit edilirse işverenin iş sözleşmesini feshetme hakkı vardır. Bu genellikle iş literatüründe bağlılık paktı (ahde vefa) ilkesi olarak bilinir.
Ancak bu durumlar normal şartlar altında geçerlidir.Korona salgını nedeniyle farklı iş kanunu düzenlemeleri yapıldığından salgın düzenlemeleri şu anda iş kanunu için de geçerli. Bu düzenlemelere göre işverenlerin çalışanlarını işten çıkarmaları yasaklanırken aynı zamanda işverenlere salgın nedeniyle çalışanlarını ücretsiz olarak izne ayırma hakkı da veriliyor. Bu kapsamda işverenler, salgının nedenlerini belirterek çalışanlarını ücretsiz izne çıkarabilecek. Ancak çalışanlar ücretsiz izne ayrılsalar dahi günlük 39 lira nakdi ücret desteğinden yararlanabiliyor. Ayrıca salgın sürecinde işverenler, çalışanların çalışanlarını ücretsiz izne göndermeleri için meşru sebepler olarak kabul edilmiyor yani işçi ücretsiz izne göndermek için iş sözleşmesini feshedemiyor.Bu süre 17 Kasım 2020’ye kadar uzatıldı.
Pandemi Nedeniyle Ücretsiz İzne İlişkin İş gücü İstihdam Yasası ‘nda şu anda ücretsiz izne ayrılan bir çalışanın başka bir işte çalışmasının engellendiğine dair bir hüküm yoktur. Bu nedenle salgın nedeniyle ücretsiz izin uygulaması sırasında çalışanların farklı yerlerde çalışmasına engel olunmamıştır. Bu nedenle çalışanlar başka bir iş yerinde ücretsiz izin kullanabilirler. Ancak bu sorunu işverene bildirmenizde fayda var.İşverenle rekabet yaratan bir alanda çalışmak bu konuda çeşitli sorunlar yaratacağı gibi rekabet yasağı hükmünü de ortadan kaldıracaktır. Bir diğer önemli nokta ise başka bir işte çalışacak işçinin nakdi ücret desteğinden yararlanamamasıdır.
